ایبنا نوشت: نظرسنجیها نشان میدهد که تنها ۲۸٪ امریکاییها ۱۱ کتاب یا بیشتر در سال کتاب میخوانند و ۲۸٪ با افتخار اعتراف میکنند که حتما یک کتاب هم نمیخوانند.
تعداد فزایندهای از مردم دیگر کتاب نمیخوانند. هیچ دلیل مشخصی برای
بروز این امر وجود ندارد. برخی مجبورند در کلاسهای درس خود کتابهایی
بخوانند و به همین دلیل چیز دیگری غیر از آن نمیخوانند. بقیه کتاب
نمیخوانند اما مقالات خبری و پستهای وبلاگها را به صورت آنلاین
میخوانند، اما کتاب نه. چرا این وضعیت پیش آمده است؟
بررسیهای
گروه تحقیقاتی کنتار مدیا که در سال ۲۰۱۹ منتشر شد نشان میدهد که تنها ٪۵۱
از بزرگسالان در بریتانیا در سال گذشته حداقل یک کتاب مطالعه کردهاند.
این رقم نه تنها نشاندهنده کاهش از ۵۶٪ در سال قبل است، بلکه به این معنی
است که ۴۹٪، یا به عبارتی نیمی از بزرگسالان در طول ۱۲ ماه حتا یک کتاب هم
نخواندهاند.
مرکز تحقیقاتی پیو که یک اندیشکده امریکایی
است نشان میدهد که شهروندان امریکایی بهطور قابلتوجهی کتابهای بیشتری
میخوانند و تنها ۲۷٪ آنها میگویند که در سال ۲۰۱۹ کتابی نخواندهاند، اما
گروهی که موسسه پیو روی آنها تحقیق انجام داده کوچک و تنها شامل چند هزار
نفر بوده است و نمایانگر آنچه واقعا در امریکا اتفاق میافتد نیست.
کریستوفر اینگراهام متخصص دادهها در واشنگتنپست توضیح میدهد: «سهم
امریکاییهایی که در یک روز به خاطر لذت خود مطالعه میکنند از سال ۲۰۰۴ تا
کنون بیش از ۳۰٪ کاهش داشته است.» ارقام او بر اساس مطالبی است که در
آخرین نظرسنجی استفاده از زمان از سوی اداره آمار امریکا منتشر شده.
اینگرام ادامه میدهد: «در سال ۲۰۰۴ تقریبا ۲۸٪ از امریکاییهای ۱۵ ساله و
بزرگتر در روز برای لذت خود کتاب میخواندند. اما سال گذشته این رقم به
۱۹٪ رسید.»
بر اساس مقالهای که از سوی جاناتان گینهاوس
در مجله مکلین منتشر شد، ایالات متحده با موجی از تفکرات ضدعلمی و
ضدروشنفکری روبهروست. زیرا نظرسنجیها نشان میدهد که تنها ۲۸٪
امریکاییها ۱۱ کتاب یا بیشتر در سال کتاب میخوانند و ۲۸٪ با افتخار
اعتراف میکنند که حتا یک کتاب هم نمیخوانند.
آنطور
که دیوید دنبی در مقالهای در نیویورکر اشاره میکند: «میلیونها کودک (پیش
از رسیدن به نوجوانی) کتابهای هری پاتر، ارباب حلقهها و دیگر رمانهای
تخیلی را خواندهاند. اما با رسیدن به ۱۲ یا ۱۳ سالگی اغلب خواندن را
بهطور جدی کنار میگذارند. پسران به ورزش یا بازیهای کامپیوتری روی
میآورند و دختران در پی به دست آوردن توجه اغلب به دوستیهای پیچیده...»
دنبی هشدار میدهد که «اگر بقیه ما هم بدون مبارزه کتاب خواندن را کنار
بگذاریم، پشیمان خواهیم شد و با از بین رفتن فرهنگ شرمندگی را احساس خواهیم
کرد.»
مطالعه فقط خواندن کتاب نیست؛ نگاهی انتقادی به مفهوم سرانه مطالعه
مهرداد شبان غازانی
وقتی صحبت از مطالعه و تشویق به خواندن و یا آمار پایین مطالعه در کشور به میان می آید، بدون شک اولین چیزی که اغلب به ذهن هر گوینده و شنوندهای خطور می کند، خواندن متون چاپی از قبیل کتاب و مقالات و به ندرت شکل دیجیتالی آنها است. تعریف های جهانی از سرانه مطالعه در کشورهای مختلف نیز کم و بیش بر پایه این درک از مطالعه بنا شده است.
رایج ترین تعریف از سرانه مطالعه میانگین مدت زمان مطالعه یک نفر در یک شبانهروز است که برای به دست آوردن آن ابتدا میزان مطالعه همه افراد یک جامعه را با هم جمع کرده و سپس حاصل را بر تعداد افراد آن جامعه و تعداد روزهای در نظر گرفته شده تقسیم میکنند. منظور از مطالعه هم بیشتر خواندن کتاب، نشریات و بعضا صفحات وب و پست الکترونیکی است.
با این حال به نظر میرسد اگر بخواهیم تنها از این منظر به مطالعه نگاه کنیم علاوه بر اینکه درک درستی از آمار واقعی مطالعه نخواهیم داشت، بلکه چشم خود را هم بر پیشرفتها و تغییرات بزرگی که هم در شکل اطلاعات و هم عادات مطالعه و کسب اطلاعات صورت گرفته است خواهیم بست.
مطالعه در لغت به معنای نگاه کردن به چیزی برای اطلاع یافتن از آن (فرهنگ فارسی معین)، نگریستن به هر چیز برای واقف شدن به آن و تامل و تفکر و اندیشه (لغتنامه دهخدا) است. بر اساس این تعریف میتوان مشاهده یک فیلم مستند یا شرکت در یک همایش علمی را نیز مطالعه محسوب کرد؛ با این حال همان طور که ذکر شد، در تعریفهای متداولی که از مطالعه می شود تاکید بیشتر برخواندن کتاب و متون چاپی است.
اگرچه تا گذشته نه چندان دور میتوانستیم چنین تعریفی از مطالعه ارائه بدهیم، اما پر واضح است که در عصر حاضر دیگر نمیتوان مطالعه را تنها به خواندن کتاب چاپی و حتی نسخه دیجیتالی آن محدود کرد. گوش دادن به پادکستی صوتی، یا دیدن یک ویدیوی علمی هم میتواند و باید جزو مطالعه محسوب گردد. امروزه به خصوص نسل جوان بیشتر مایل به یادگیری مفاهیم و مسائل در قالب منابع دیداری و شنیداری هستند تا به شکل چاپی آن؛ و دلیل آن هم واضح است: دریافت اطلاعات از طریق منابع دیداری و شنیداری سریع تر است و نیاز به تلاش کمتری دارد. همچنین این نسل ساعات زیادی از روز را در شبکههای اجتماعی میگذراند و از این طریق اطلاعات بسیار زیادی در قالب متن، عکس و ویدیو دریافت میکند که اندازه آن چندین برابر کل اطلاعاتی است که یک شهروند معمولی 200 سال پیش در طول عمرش و از مجموع کتابهایی که خوانده بود دریافت میکرد. با این وجود هنوز تمایل چندانی برای لحاظ کردن این زمان صرف شده در سرانه مطالعه وجود ندارد و اغلب نگاهی منفی نیز به این قضیه میشود، تا جایی که عده ای از آن با عناوینی چون فاجعه، از بین رفتن فرهنگ مطالعه و غیره یاد میکنند.
اما به نظر اینجانب این تغییر در عادات یک عیب و یا به قول برخیها فاجعه محسوب نمیشود؛ بلکه تنها نتیجه طبیعی تغییر در فناوری اطلاعات و همچنین تاثیر این فناوریها بر عادات اجتماعی و فرهنگی هست. همان طور که اختراع صنعت چاپ عادات مطالعه و کسب اطلاعات مردم را تغییر داد، به طوری که مردمی که به کتابهای چاپی دسترسی داشتند دیگر تمایل چندانی به نسخه برداری دستی و استفاده از کتابهای دست نویس نداشتند؛ دنیای دیجیتال نیز تغییر مشابهی ایجاد کرده است. حال در چنین شرایطی سرزنش کردن نسل جدید به خاطر کاهش تمایل آنها به مطالعه کتابهای چاپی به همان اندازه ای بی معناست که بخواهیم مثلا افرادی را که کتاب چاپی مطالعه میکنند را به دلیل عدم رغبت به مطالعه کتابهای دست نویس یا کتابهای نوشته شده بر روی چرم، پارشمن و یا پاییروس سرزنش کنیم.
نتیجه اینکه نیاز به بازنگری و تجدید نظر در تعریف مطالعه و سرانه مطالعه به طوری که واقعیت های دنیای امروز را هم در برگیرد به شدت احساس میشود. این بازنگری باید همراه با پاسخگویی به سوالاتی مثل کتاب چیست؟ آیا میتوان پادکستها را هم کتاب محسوب کرد؟ آیا دیدن یک فایل تصویری نیز مطالعه محسوب میشود؟ و سوالات دیگری از این قبیل شود.
مطالعه و خواندن یکی از مهارت های اساسی است که انسان ها برای رسیدن به موفقیت در زندگی خود نیاز به یادگیری آن در سنین پایین دارند. مهارت در خواندن نه تنها به افراد در دوران تحصیل کمک می کند، بلکه در همه مراحل زندگی، از یافتن شغل مناسب گرفته تا پر کردن اوقات فراغت در دوران بازنشستگی به یاری آنها آمده و باعث شکوفایی و غنی شدن زندگی آنها می شود. دایره واژگان فرد با خواندن توسعه یافته و علایق او گستردهتر می شود. همچنین تفکر تحلیلی و انتقادی فرد نیز با خواندن رشد پیدا می کند.
کودک خود را به خواندن علاقه مند کنید
کلید تشویق کودکان به خواندن و ایجاد عادات مطالعه در آنها این است که از همان سنین خردسالی همراه با آنها کتاب بخوانید. مطالعه جمعی با کودکان اغلب سبب می شود که کودک لذت مطالعه را درک کرده و انگیزه خواندن را در ذهنش ایجاد کند.
با این حال فرایند یادگیری و کسب اطلاع از هر کودکی به کودک دیگر متفاوت است. این بدان معناست که بعضی از کودکان به طور طبیعی تمایل بیشتری به خواندن دارند و گروهی دیگر تمایل کمتری به آن نشان می دهند.
اگر کودک شما جزو آن دسته از کودکانی است که به طور طبیعی تمایل کمی به مطالعه دارد، جای هیچ گونه نگرانی نیست زیرا راه های گوناگونی وچود دارد که می توانید به وسیله آن کودک خود را به خواندن تشویق کنید.
در مرحله اول باید بفهمید که چرا کودک شما از خواندن متنفر است
هر کودکی به طور طبیعی عاشق مطالعه نیست، برخی از دلایلی که کودکان را نسبت به خواندن بیزار می کند در ادامه آمده است:
· کودک شما حس می کند که مطالعه کاری کسل کننده و ملال آور است
· کودک شما در خواندن مشکل دارد
· کودک شما هنوز کتاب مناسب و مورد علاقه اش را پیدا نکرده است
خبر خوب این است که وقتی شما متوجه علت مسئله شدید و دریافتید که چرا کودکتان تمایل کمی برای خواندن دارد، قادر خواهید بود که این مسئله را حل کرده و خواندن و مطالعه را برای او به کاری جذاب تبدیل کنید.
10 روش برای تشویق کودکان به خواندن و ایجاد عادت مطالعه در آنها
1- ایجاد گوشه ای دنج برای مطالعه در منزل
در خانه خود فضایی مخصوص خواندن برای کودک خود ایجاد کنید و انواع کتاب ها، قفسه های رنگی و صندلی های راحتی و سایر وسایل جذاب و مرتبط با مطالعه را در آن فراهم آورید.
2- در هر مکان و زمانی کودک خود را تشویق به خواندن کنید
به کودک خود نشان دهید که مطالعه چیزی فراتر از خواندن صرف کتاب در مدرسه یا خانه است. همراه با او منوهای غذا در رستوران ها، تابلوهای راهنمایی و رانندگی، دستنامهها و راهنماهای استفاده از داروها و وسایل مختلف الکترونیکی و مطالب سایت ها و غیره را بخوانید. او را متوجه کنید که خواندن در همه جا است.
3- برای کودک خود الگو شوید
به عنوان یک مدل و الگوی رفتاری عمل کرده و در مقابل کودک خود روزنامه بخوانید، به مجلات و مطالب وبسایت های معتبر نگاه کنید؛ به طوری که مطالعه و خواندن را در چشم کودک خود کاری مهم جلوه دهید. در این بین نیز از فرزند خود بخواهید که به شما پیوسته و همراه شما مطالب را بخواند.
4- بین مطلب خوانده شده و دنیای واقعی ارتباط برقرار کنید
در حد امکان به کودک خود کمک کنید تا بتواند آنجه که به طور روزانه می خواند را در دنیای واقعی نیز تجربه کند. ایجاد رابطه بین کتاب و تجربه خود کودک می تواند باعث افزایش علاقه او به خواندن شود.
5- مواد و منابع خواندنی را به وفور در خانه داشته باشید
امکان دسترسی کودک خود به کتاب، مجلات و سایر منابع خواندنی را در خانه فراهم آورید. این باعث می شود که کودک متوجه شود که کناب خواندن کاری نیست که فقط در مدرسه انجام می گیرد؛ بلکه این می تواند در هر جایی اتفاق بیافتد.
6- از کتابخانه محلی خود بازدید کنید
وقتی کودک شما دارای کارت عضویت در کتابخانه است و می تواند با اختیار خود کتابی را انتخاب و درخواست امانت دهد، امر کتاب خوانی برای او بسیار سرگرم کننده خواهد شد.
7- با کودک خود در مورد چیزی که می خواند بحث کنید
بعد از اینکه کودک شما خواندن یک کتاب را به پایان رساند، با او در مورد موضوع کتاب و مطالب و یا وقایع داستانی که در آن کتاب آمده است صحبت کنید و نظر او را در مورد بهترین بخش کتاب جویا شوید. انجام این کار مهارت درک مطلب را در کودک شما توسعه داده و امر خواندن را برای او به فعالیتی خانوادگی تبدیل خواهد کرد.
8- کودک خود را در معرض کتاب هایی با ژانرها و موضوعات متنوع قرار دهید
کتابی را پیدا کنید که کودک شما را به خودش جذب می کند. برای این کار کودک خود را در معرض ژانرهای مختلف از قبیل رازآلود، علمی تخیلی، طنز و غیره قرار دهید. هرچه قدر که کودک شما به موضوعی علاقه داشته باشد، به همان اندازه هم به خواندن کتاب هایی در آن موضوع تمایل نشان خواهد داد.
9- از کودک خود پشتیبانی کنید
اگر کودک شما با خواندن مشکل دارد و خیلی زود از آن خسته می شود، یک گام به عقب بردارید و ببینید که او با چه مشکلی دست و پنجه نرم می کند. با معلم او صحبت کنید و مشکل اصلی او را در اسرع وقت یافته و برای حل آن تلاش کنید.
10- هر شب مطالعه کنید
خواندن و مطالعه را به یکی از کارهای روتین فرزند خود قبل از خواب تبدیل کنید. تکرار این کار کمک می کند که کودک شما پیوندی بین خواندن و استراحت و آرامش برقرار کند.
مطلب فوق ترجمه نوشتهای با عنوان How To Encourage Good Reading Habits In Kids است که از لینک زیر قابل دسترس می باشد:
https://www.oxfordlearning.com/encourage-good-reading-habits/
ترجمه: مهرداد شبان غازانی
اراتوستن (Eratosthenes) 276 سال قبل از میلاد (2294 سال پیش) در شهر قورینا که هم اکنون در کشور لیبی قرار دارد به دنیا آمد و در 21 سالگی به اسکندریه رفت و بعد از چند سال به عنوان کتابدار ارشد کتابخانه اسکندریه انتخاب شد. وی در کنار شغل کتابداری، به علوم دیگر نظیر جغرافیا، نجوم و همچنین ادبیات علاقه داشت به طوری که کارهای مهمی را در این زمینه ها انجام داد. یکی از کارهای مهم او محاسبه محیط کره زمین با دقت بالا تنها با استفاده از میزان انحراف سایه در شهر اسکندریه است. بدین ترتیب که او ابتدا در شهر آسوان که حدود 800 کیلومتر با اسکندریه فاصله داشت، مشاهده کرد که در ظهر خورشید به شکل کامل در درون یک چاه عمودی دیده می شود و همچنین سایه ای در اطراف اشیا وجود ندارد؛ ولی در همین زمان در شهر اسکندریه سایه ای با زاویه 7.2 درجه دیده می شود. از آنجایی که کروی بودن زمین در زمان اراتوستن پدیده ای شناخته شده بود، او با یک محاسبه هوشمندانه و در عین حال ساده توانست محیط کره زمین را با دقت نسبتا بالایی محاسبه کند. (360 تقسیم بر 7.2 ضربدر 800 . یعنی کره زمین شامل 50 قسمت 7.2 درجه ای است که طول هرکدام 800 کیلومتر می باشد. لذا با یک ضرب ساده محیط کره زمین 40000 کیلومتر به دست می آید).
کاترین لاسکی زندگی نامه این کتابدار بزرگ را با عنوان " کتابداری که زمین را اندازه گرفت" برای مطالعه کودکان به رشته تحریر درآورده است.
نویسنده: مهرداد شبان غازانی، دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت اطلاعات دانشگاه تبریز
شکی نیست که شیوه تولید و دسترسی به اطلاعات در سطح جهان به طور روز افزونی در حال تغییر است. امروزه افراد میتوانند با استفاده از تلفنهای همراه خود به شبکه جهانی اینترنت وصل شده و در موتورهای کاوش به جستجوی هر مطلبی بپردازند. همچنین از طریق شبکههای اجتماعی انواع اطلاعات را به سرعت و سهولت منتقل کنند. ذکر چند آمار در این مورد ابعاد قضیه را روشنتر خواهد کرد. به عنوان نمونه در موتور جستجوی گوگل در هر ثانیه 40 هزار جستجو انجام میگیرد و یا در شبکه اینستاگرام روزانه به طور متوسط 80 میلیون تصویر بارگذاری میشود.
حال با توجه به این موضوع شاید این سوال مطرح شود که با وجود چنین امکاناتی دیگر چه نیازی به مراجعه به کتابخانه و اساسا شغلی به نام کتابداری است؟
این سوال یا بهتر بگوییم سوء تفاهم از عوامل متعددی ناشی میشود. نخست اینکه بیشتر افراد درک درستی از حرفه کتابداری ندارند و آن را منحصرا به کتابخانه های سنتی و کارکنان آن محدود میدانند. در حالی که کتابدار یا کارشناس علم اطلاعات و دانششناسی شخصی است که با کار گردآوری، سازماندهی و دسترس پذیر ساختن اطلاعات سروکار دارد. این اطلاعات چه به صورت چاپی باشد و چه اطلاعات دیجتالی موجود بر روی شبکه اینترنت، ماهیت کاری که انجام میگیرد یکسان است؛ سازماندهی اطلاعات برای بازیابی سریع و صحیح اطلاعات. در نتیجه با تغییر فرمت اطلاعات از چاپی به شبکهای هیچ تغییری در ماهیت رشته ایجاد نمی شود و تا زمانی که اطلاعاتی وجود دارد نیاز به سازوکارهایی برای گردآوری، سازماندهی و دسترس پذیر کردن آن هم وجود خواهد داشت که اسم این سازوکار را می توان کتابداری، مدیریت اطلاعات یا هر اسم دیگری گذاشت.
از سوی دیگر حتی اگر کتابخانه را به مفهوم سنتی آن محدود کنیم- یعنی مکانی برای نگه داری، سازماندهی و بازیابی کتابهای چاپی و دستنویس- هنوز افراد بسیاری در کشورهای مختلف وجود دارند که قادر به استفاده از فناوریهای جدید نیستند و یا تمایلی به استفاده از آنها ندارند؛ در نتیجه خدمات سنتی کتابخانهای برای رفع نیاز اطلاعاتی این افراد کماکان لازم است. همچنین اسناد و کتابهای چاپی و دست نویس جزو میراث فرهنگی و حافظه ملی همه کشورها محسوب می شوند که نیاز به حفظ و نگه داری دارند؛ بنابراین وجود مکانی مناسب و کارشناسانی برای انجام این وظیفه ضروری می باشد که فراهم کردن آن ها نیز در حیطه رشته علم اطلاعات و دانششناسی است.
مسئله مهم دیگر کیفیت و مرتبط بودن اطلاعات بازیابی شده توسط کاربران است. درست است که امروزه حجم وسیعی از اطلاعات به سرعت از طریق اینترنت و شبکههای اجتماعی در دسترس قرار می گیرد اما از طرف دیگر تشخیص اطلاعات درست و مرتبط با نیاز اطلاعاتی سختتر از گذشته شده است؛ زیرا امروز هر کسی با داشتن یک تلفن هوشمند و دسترسی به اینترنت یک ناشر بالقوه محسوب می گردد و میتواند بدون هر گونه ویراستاری هر مطلبی را در فضای اینترنت منتشر کند. از آنجایی که اطلاعات در عصر حاضر نقش مهمی در تصمیم گیریهای فردی و اجتماعی دارد، لذا اگر افراد بدون آموزش و راهنمایی بخواهند از هر منبع اطلاعاتی و بدون توجه به کیفیت و صحت آن استفاده کنند چه بسا ضررهای جبران ناپذیری را متحمل شوند. در اینجاست که نقش کتابدار به عنوان با صلاحیتترین فرد برای پالایش اطلاعات درست از نادرست مشخص میشود. کتابداران کارشناسانی هستند که نحوه جستجوی صحیح و موثر را میدانند، منابع اطلاعاتی معتبر را می شناسند و میتوانند آن ها را از لحاظ کیفی ارزیابی کنند. در نتیجه لزوم وجود چنین کارشناسانی مخصوصا در مراکز آموزشی و پژوهشی برای راهنمایی دانشآموزان، پژوهشگران و عموم استفاده کنندگان از اطلاعات ضروری میباشد.
دسترسی رایگان و آزاد به منابع اطلاعاتی عامل دیگری برای ضرورت وجود سازوکاری به نام کتابخانه یا مرکز اطلاعات است. حتی در محیط اینترنت مطالب تماممتن و باکیفیت در پایگاههای اطلاعاتی تجاری قرار دارند که افراد برای استفاده از آنها باید حق اشتراک پرداخت کنند. کتابخانهها با اشتراک این پایگاهها امکان دسترسی اعضای خود به این منابع را به صورت رایگان فراهم میآورند. همچنین کتابخانهها میتوانند محلی برای دسترسی و آشنایی افراد بیبضاعت با جدیدترین فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی باشد. هم اکنون در برخی از کتابخانهها درکنار کتاب و سایر منابع، فناوریهای واقعیت مجازی، کتابخوانهای الکترونیکی و حتی سایر وسایل مورد نیاز جامعه کتابخانه به رایگان امانت داده می شود.
غفلت از محیط و فضای کتابخانه نیز موجب کم توجهی به نقش کتابخانه ها میشود. کتابخانهها فضایی را ایجاد میکنند که از یک سو محلی برای گردهمایی اقشار مخنلف مردم در مناسبتهای گوناگون از قبیل جشن های ملی و سخنرانیها است که این به نوبه خود موجب تحکیم روابط اجتماعی می شود و از سوی دیگر مکانی مناسب برای برگزاری کلاسها و کارگاههای آموزشی و آگاهیرسانی در مورد مسائل مختلف از جمله بهداشت عمومی، سواد اطلاعاتی و راههای مقابله با حوادث مختلف چون زلزله و غیره میباشد.
نتیجه اینکه نیاز به وجود سازوکاری به نام کتابخانه و کارشناسان کتابداری در عصر اینترنت نیز حداقل همانند گذشته احساس میشود و به نظر میرسد اگر در سطوح بالای مدیریتی افرادی باشند که اهمیت رشته علم اطلاعات و دانششناسی را درک کرده و اقدامات لازم را در راستای مطرح شدن آن به عمل آورند، رشته ما به جایگاه واقعی خود در جامعه دست پیدا خواهد کرد. برای تحقق این امر نگارنده موارد زیر را پیشنهاد میدهد:
o تلاش برای داشتن نمایندگانی در مجلس و سایر سطوح بالای تصمیمگیری و مدیریتی که فارغ التحصیل رشته علم اطلاعات و دانششناسی بوده تا بتوانند دغدغههای این حوزه را به طور موثرتری مطرح کنند.
o احیای شغل کتابدار مدرسه و استفاده از فارغالتحصیلان کتابداری برای تدریس دروسی مثل سواد رسانهای که هم اکنون جزو دروس دبیرستان می باشد.
o روز آمد سازی مباحث و دروس رشته علم اطلاعات و دانششناسی در دانشگاهها
o بالا بردن مهارتهای کتابداران شاغل مخصوصا در زمینه فناوری اطلاعات.
فصلنامه علمی-پژوهشی « پردازش علائم و دادهها» وابسته به پژوهشگاه « توسعه فناوریهای پیشرفته خواجهنصیرالدین طوسی» در سال 1383 بهمنظور انتشار دانش علمی و تخصصی در زمینههای پردازش صوت، پردازش تصویر، پردازش متن، رمز و امنیت اطلاعات و مهندسی پزشکی و همچنین کمک به ارتقای سطح دانش در زمینههای یادشده شروع به فعالیت کرده و با اخذ مجوز رسمی از کمیسیون نشریات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سال 1388 ، همچنان به فعالیت خود ادامه میدهد.
پیشینه کتابخانه
کتابخانه و مرکز اطلاع رسانی سازمان برنامه و بودجه استان آذربایجان شرقی در سال 1362 برای پیشبرد اهداف سازمان و بالا بردن سطح دانش تخصصی و در جهت ارتقای برنامه های پژوهشی و تامین نیازهای اطلاعاتی همکاران، برنامه ریزان، پژوهشگران و دانشجویان فعالیت خود را آغاز نمود و اینک به منظور اعتلای کیفیت فعالیت های برنامه ریزی، بودجه ریزی و غنا بخشیدن به ادبیات برنامه ریزی با گردآوری مجموعه جامعی از منابع تخصصی در زمینه های علوم اقتصادی، مدیریتی، علوم اجتماعی، آمار، فنی و مهندسی، معماری و شهرسازی و علوم رایانه، آمار، قوانین و مقررات، جغرافیا و برنامه ریزی شهری آماده ارائه خدمات اطلاعاتی به پژوهشگران و مراجعان می باشد.
اهداف کتابخانه
هدف کتابخانه سازمان کمک به ارتقای برنامه های پژوهشی سازمان با بهره گیری از تکنولوژی های پیشرفته اطلاع رسانی و تامین نیازهای اطلاعاتی مراجعان در کوتاهترین زمان می باشد.
وظایف کتابخانه
از وظایف کتابخانه می توان به موارد زیر اشاره نمود:
1- گزینش و سفارش، گردآوری، سازماندهی مجموعه کتابخانه در راستای اهداف سازمان.
2-بهنگام کردن مجموعه کتابخانه و بهره مندی از پیشرفت های تکنولوژیکی و شیوه های نوین اطلاع رسانی.
3-ارائه خدمات مرجع و امانت به مراجعان.
4-ذخیره سازی، بازیابی و مبادله اطلاعات.
5-بازیابی مقالات مرتبط با اهداف سازمان از طریق جستجو در اینترنت یا نشریات موجود در کتابخانه.
منابع کتابخانه
تعداد کتب فارسی: 50000 نسخه
تعداد کتب لاتین:1100 نسخه
تعداد روزنامه: 5 عنوان
تعداد لوح های فشرده: 1000 حلقه CD
تعداد نشریات ادواری: 50 عنوان
نظام بازیابی و شیوه جستجوی منابع
منابع بر اساس نظام رده بندی کنگره “LC” فهرستنویسی شده و سیستم قفسه بندی به صورت نیمه باز میباشد. برنامه نرم افزار کتابخانه سیمرغ بوده و فهرست مجموعه از طریق شبکه وب به آدرس اینترنتی : http://lib.pbo.azsh.ir قابل دسترسی می باشد.
تصاویری از نمایشگاه کتاب در کتابخانه سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان آذربایجان شرقی
کتابخانه سازمان برنامه و بودجه استان آذربایجان شرقی جهت روزآمد و پویایی کتابخانه مبادرت به خرید بیش از 800 عنوان کتاب از سی امین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران نموده؛ و طبق برنامه همه ساله اقدام به برگزاری نمایشگاهی در محل کتابخانه از کتب خریداری شده، جهت اطلاع رسانی و اشاعه اطلاعات نموده است.
پس از احیای سازمان و با درایت ریاست محترم سازمان جناب آقای دکتر بهبودی و حمایت های مدیر محترم پشتیبانی سازمان؛ همچنین خرید کتاب از نمایشگاه های بین المللی کتاب تهران و تبریز و به روزرسانی منابع وضعیت کتابخانه رو به بهبود میباشد.
تهیه و تنظیم: خانم باویران، مسئول کتابخانه سازمان
عکاس ایتالیایی ماسیمو لیستری برای به تصویر کشیدن زیبایی های کتابخانه های قدیمی به سراسر جهان مسافرت می کند. در زیر برخی از عکس های منتشر شده توسط وی را مشاهده می کنیم:
این کتابخانه بزرگترین کتابخانه صومعه جهان است که در سال 1776 میلادی ساخته شده است.
2- کتابخانه Convento ، مافرا، پرتغال
این کتابخانه حاوی 36 هزار جلد کتاب با جلد چرمی است.
3- کتابخانه کالج trinity، دوبلین ایرلند
این کتابخانه بزرگترین کتابخانه در ایرلند است که محل نگه داری کتاب کیلز ( نسخه خطی و تذهیب شده کتاب گاسیل در زبان لاتین که شامل چهار انجیل عهد جدید است.)
4- کتابخانه ایالتی نپلس، ایتالیا،Oratoriana dei Girolamini
قدیمی ترین کتابخانه در نپلس است که از سال 1566 به روی عموم باز است.
5- کتابخانه Stiftsbibliothek ، کرمسمونستر، اتریش
این کتابخانه بین سال های 1680 و 1689 میلادی ساخته شده و حاوی 160 هزار جلد کتاب است.
سازمان کتابخانه ها,موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی یکی از باسابقه ترین و بزرگترین مراکز فرهنگی ایران به ویژه در زمینه نسخ خطی ,اسناد,آرشیو , مطبوعات و اشیاء موزه ای است .
مردم چرا به کتابخانه می روند؟
بله سوال ساده ای است. انسان ها چرا صدها سال است که به کتابخانه ها می روند؟ چرا از این عادت خود یعنی رفتن به کتابخانه دست بردار نیستند؟
جواب های زیادی می تواند به ذهن انسان خطور کند، به تعدادی از آنها اشاره می کنم:
-1زندگی انسان ها به اطلاعات وابسته است آنها برای دسترسی به اطلاعات به کتابخانه می روند. تا زمانی که اطلاعات وجود دارد کتابخانه ها هم وجود خواهند داشت و مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
2 -مردم برای نیازهای آموزشی خود به کتابخانه می روند.تا زمانی که آموزش وجود دارد مردم به کتابخانه ها خواهند رفت.
3- مردم برای انجام تحقیقات خود به کتابخانه می روند.
-4 کتابخانه ها از جهتی مراکز فرهنگی به حساب می آیند.مردم برای دسترسی به محصولات فرهنگی و شرکت در فعالیت های فرهنگی به کتابخانه ها می روند تا خود را از لحاظ فکری و فرهنگی توسعه بدهند.
-5 مردم برای استفاده مناسب از اوقات فراغت خود به کتابخانه می روند.
-6 انسان موجودی اجتماعی است و نیاز به روابط اجتماعی دارد، به همین خاطر به کتابخانه می رود.
-7 مردم به خاطر اینکه نمیتوانند با امکانات خود (کمبود بودجه یا مهارت) به اطلاعات دست پیدا کنند به کتابخانه می روند.
-8 مردم به خاطر اینکه در دسترسی به اطلاعات نیاز به راهنما و کمک دارند به کتابخانه می روند.
-9 مردم به دلیل اینکه کتابخانه ها سبب خلاقیت می شوند به کتابخانه می روند.
10 -رفتن به کتابخانه جزوی از عادات زندگی انسان ها است.
همه مواردی که در بالا ذکر شد صحیح هستند و میتوان موارد دیگری را هم به آنها اضافه کرد. اما در ورای همه این دلایل یک دلیل بنیادی و اصلی وجود دارد:
مردم به کتابخانه میروند چون که کتابخانه محلی امن، راحت و آزاد است. در واقع این دلیل پیش نیاز ضروری برای بقیه دلایلی است که در بالا به آنها اشاره شد.
منظور از امن، راحت و آزاد بودن چیست؟
هیچ کس از اینکه در کتابخانه ممکن است دچار مشکل بدی بشود، نمی ترسد. این امن بودن است.
مردم چون با اختیار خود و به خاطر علاقه به کتابخانه می روند، خودشان را در َآن راحت حس می کنند. با اینکه کتابخانه ارگان رسمی است اما حس حضور در مکان رسمی را در انسان ها ایجاد نمی کند.
مردم در کتابخانه خودشان تصمیم می گیرند که چه کتابی را از کدام نویسنده بخوانند و هیچ کسی در این موضوع دخالت نمی کند. در واقع در کتابخانه آزاد هستند.
در کتابخانه ای که آزادی، راحتی و امنیت وجود ندارد، هیچ یک از موارد 10 گانه ذکر شده نمی تواند انگیزه لازم برای مراجعه دائمی به آن کتابخانه را ایجاد کند. شاید مردم از سر اجبار و به طور موقت از چنین کتابخانه هایی استفاده کنند اما به محض این که این اجبار از میان برود، دیگر به این کتابخانه ها مراجعه نخواهد شد.
الان سوال اینجاست که یک کتابخانه چگونه می تواند تبدیل به محلی امن، آزاد و راحت شود و یا این خصوصیات خود را حفظ کند؟
از چند منظر می توان به مسئله توجه
کرد:
- کتابخانه ای که دارای ساختمانی با طراحی زیبا، حرارت و سیستم تهویه مناسب و محیطی جذاب و حفاظت شده باشد، امن و راحت است. کتابخانه ای که فضای رسمی نداشته باشد راحت است و مردم خود را در آن آزاد حس می کنند. به همین خاطر است که اخیرا استفاده از مبلمان راحتی و رنگ آمیزی خاص دیوارها در کتابخانه ها رواج پیدا کرده است.
- کتابخانه هایی که تدابیر امنیتی را در نظر می گیرند و مراجعین مطمئن هستند که در این مکان ها بلایی سرشان نخواهد آمد، امن و راحت هستند.
- کتابخانه ای که دارای مجموعه ای متنوع با دسترسی آزاد باشد،به طوری که هرکس بتواند به اطلاعات و منابعی که در جستجوی آن است برسد، حس اعتماد و آزادی ایجاد می کند. کتابخانه ای که در آن سانسور وجود ندارد و افراد به خاطر اطلاعات و منابعی که درخواست می کنند با واکنش منفی روبرو نمی شوند، محیطی راحت و آزاد است.
- در کتابخانه ای که تبعیض وجود ندارد و با مراجعین برخورد مناسبی می شود، افراد احساس امنیت و راحتی می کنند.
- کتابخانه ای که به نیازهای مراجعین با کیفیت و کمیت مناسب پاسخ می دهد و خدمات متنوعی ارائه می کند، راحت، امن و آزاد است.
- کتابخانه ای که به جز مواردی که باعث
مزاحمت دیگران است، محدودیت های زیادی را برای طرز رفتار مراجعین ایجاد نمی کند،
امن، راحت و آزاد است
نتیجه اینکه مسئله اساسی، امن، آزاد و راحت بودن کتابخانه است. اگر این شرایط وجود نداشته باشد کتابخانه ها نمی توانند به هیچ یک از وظایف خود به درستی عمل کنند و مردم نیز به چنین کتابخانه هایی مراجعه نخواهند کرد.
منبع:
bbyhaber.com
همان طور که می دانید کتاب رکوردهای گینس حاوی رکوردهای بین المللی در موضوعات مختلف است؛ موضوع هایی که حتی به ذهن خیلی از افراد هم نمی رسد. از رکورد در زمینه خوردن بیشترین همبرگر گرفته تا طولانی ترین زمان ماندن در داخل برف... با جستجو در سایت گینس با رکوردهایی جالبی در حوزه کتاب و کتابداری هم برخورد می کنیم که به عنوان نمونه به برخی از این رکوردها اشاره می کنم:
مرتفع ترین کتابخانه از سطح زمین: این کتابخانه در ارتفاع 230 متری و در طبقه 60 ام هتل JW Marriott واقع در شانگهای چین است.
بیشترین کتاب های اهدایی به خیریه در عرض یک هقته: در سال 2010 در عرض یک هفته به انجمن خیریه ای در جامائیکا 657,061 عدد کتاب اهدا شد.
بزرگترین کتاب جهان: این کتاب با عنوان "هذا محمد" در سال 2012 در کشور امارات به نمایش گذاشته شد. کتاب مذکور 5 متر عرض، 8 متر طول و نزدیک به 1500 کیلوگرم وزن دارد و حاوی 429 صفحه است.
طولانی ترین عنوان یک کتاب: کتابی که در سال 2014 توسط "سریجان تیمیلسینا" نویسنده اهل کشور نپال نوشته شد، 11284 کاراکتر دارد.
بیشترین جریمه پرداختی بابت تاخیر در پس دادن یک کتاب به کتابخانه: این رکورد مربوط به کتاب شعر Days and Deeds است که در سال 1955 از کتابخانه عمومی کوانه واقع در ایالت ایلینویز آمریکا، توسط خانم امیلی کانلوس به امانت برده شد. کتابخانه برای هر روز دیرکرد جریمه 2 سنت را حساب می کرد. امیلی این کتاب را 47 سال بعد همراه با یک چک به مبلغ 345 دلار به کتابخانه برگرداند.
کتابی که به بیشترین زبان ترجمه شده: کتاب The Way to Happiness اثر "رون هابارد" نویسنده آمریکایی به 70 زبان مختلف ترجمه شده است.
کم سن ترین نویسنده مرد یک کتاب چاپی: این رکورد از آن "تانووانا سراسینگه" کودک 4 ساله است که کتابش با عنوان Junk Food در سال 2017 منتشر شد.
کم سن ترین نویسنده زن یک کتاب چاپی: "دوروتی استرایت" دختر بچه 4 سااله اهل واشنگتن آمریکا کتاب How the World Began را درسال 1962 نوشت. این کتاب در سال 1964 چاپ شد.
گران قیمت ترین اطلس جهان: نسخه ای از اطلس (نقشه جهان) بطلمیوس که مربوط به سال 1477 میلادی است در سال 2006 در لندن به قیمت 3 میلیون 991 هزار دلار فروخته شد.
اولین وبسایت: سایت http://info.cern.ch که در سال 1991 توسط "تیم برنرز لی" ساخته شد تا درباره وب و مفهوم آن توضیح بدهد.
منبع:
guinnessworldrecords.com