با شکل گیری شبکه های رایانه ای و افزایش حجم انتشارات، پدیده، به اصطلاح "انقلاب اطلاعات" به وقوع پیوست. از آنجا که کنترل انتشارات کار بسیار سختی است افراد بعضا با انتشار اطلاعات غلط یا گمراه کننده موجب آلوده شدن اطلاعات می شوند؛ آلودگی اطلاعات نیز موجب آلوده شدن جریان کار تصمیم گیری، مواد و محیط زیست می شود.آلودگی اطلاعات به معنای اخص کلمه یعنی آلودن اطلاعات درست به نادرست؛ به تعبیر دیگر از بین بردن ارزش، کیفیت، صحت و محتوای اطلاعات بر اثر دخالت اطلاعات نادرست را آلودگی اطلاعات گویند
فهرست :
- تاثیر انفجار اطلاعات برآلودگی اطلاعات
مقدمه:آلودگی اطلاعات به معنای اخص کلمه یعنی آلودن اطلاعات درست به نادرست؛ به تعبیر دیگر از بین بردن ارزش، کیفیت، صحت و محتوای اطلاعات بر اثر دخالت اطلاعات نادرست را آلودگی اطلاعات کویند. البته ممکن است تعابیر خاصی از آلودگی اطلاعات شود که برخاسته از نگرش افراد نسبت به این مسئله باشد. به عنوان مثال از دیدگاه نمایه ساز و کاربر"ریزش کاذب اطلاعات و بازیافت ناخواسته" از دیدگاه متخصص اطلاع رسانی "بار اضافی اطلاعاتی، اطلاعات نا مربوط و فاقد بار اطلاعاتی" از دیدگاه متخصص ارتباطات "اختلال یا پارازیت" ممکن است آلودگی اطلاعات تعبیر شوند.
تاریخچه:جوامع ابتدايي و كشاورزي براي توليد اقتصادي نياز به اطلاعاتي داشتند كه نسبتاً ساده بود و بيشتر از طريق افرادي كه در مجاورت هم ميزيستند قابل حصول بود. اطلاعات در اين جوامع غالباً بهصورت شفاهي يا با استفاده از علائم يا اشارهها انتقال مييافت و بهسبب رقابت در عرصههاي مختلف زندگي، گاه با اطلاعات نادرست همراه بود. اطلاعاتي كه از طريق نقّالان بهصورت شفاهي و سينه به سينه نقل ميشد گاه بهمنظور جلب نظر مخاطبان يا كسب منافعي خاص توسط آنان تحريف يا آميخته به دروغ ميشد.
اقتصاد عصر انقلاب صنعتي، مستلزم ايجاد وحدت و هماهنگي نزديك در كارهايي بود كه در آنِ واحد در چندين محل انجام ميگرفت و لازم بود كه نه تنها مواد خام، بلكه حجم فراواني از اطلاعات نيز توليد و توزيع شود. بنابراين، صنايع مختلف براي پيشرفت كار خود نيازمند جريان يافتن مقدار زيادي اطلاعات بودند كه دستگاه چاپ، ابزار مناسبي براي اين جريان بود. اين انبوهي، طبعاً، اشاعه اطلاعات نادرست را نيز گستردهتر ساخت.
در عصر "فراصنعتي"، جوامع ناگزير به استفاده از شيوهها و مجراهاي مختلف براي ارسال پيام و اطلاعات شدند تا هر فرستندهاي بتواند در آنِ واحد با انبوهي از گيرندگان ارتباط برقرار كند، كه اين امر با پيشرفت فنآوريهاي اطلاعاتي، تأسيس شبكههاي رايانهاي، و اينترنت تسهيل گرديد؛ اما پيامد آن، هجوم سيلآساي اطلاعات پراكنده، تكراري، و نادرست در مقياسي گسترده بود.انبوهي اطلاعات موجب شد كه عصر حاضر را عصر "انفجار اطلاعات" بنامند و اين انفجار، خود ميزان آلودگي اطلاعات را نيز افزايش داد؛ زيرا در واقع، هرچه توليد اطلاعات افزايش يابد احتمال افزوده شدن بر آلودگي آن نيز بيشتر خواهد شد. شكلگيري شبكههاي رايانهاي نظير اینترنت و پيشرفت نشر الكترونيكي شرايط آلودگي اطلاعات را سهلتر كرد يا احتمال آن را افزايش داد؛ زيرا بدين ترتيب، فرصتهاي زيادي براي نشر اطلاعات گمراهكننده و نادرست پيش ميآيد و مخاطبان نيز آنها را بهعنوان اطلاعات مورد استناد بهكار ميبرند.
روش های آلودگی اطلاعات:
1. حذف (سانسور ). اين شيوه در ساختار سياسي جامعه بيشتر رايج است و پيامهاي سياسي، بيش از ساير پيامها، آگاهانه انتخاب يا حذف ميشوند .اين نوع آلودگي بهويژه در سازمانهاي سياسي رواج بيشتري دارد.
2. وارونهسازي. در اين شيوه، اطلاعات را وارونه ميكنند و اطلاعات نادرست جايگزين اطلاعات درست ميشود، بدون آنكه مخاطب از اطلاعات درست اطلاعي داشته باشد.
3. تأخير. در اين شيوه، معمولترين عمل، به تأخير انداختن ارسال پيام است؛ بهگونهاي كه دريافتكننده پيام ديگر نتواند كاري انجام دهد. در نتيجه، اطلاعاتي كه در زمان خود مفيد بوده، با اين تدبير كارآيي خود را از دست خواهد داد
4. روش تركيب. در اين شيوه، اطلاعات نادرست همراه با اطلاعات درست عرضه ميشود؛ بهطوري كه دريافتكنندگان پيام نميتوانند آنها را از يكديگر تميز دهند. اينگونه تركيب ممكن است در رسانهاي واحد صورت گيرد يا بهطور همزمان از چند رسانه پخش شود.
گاه اطلاعات، به هنگام توليد، توسط پديدآورنده سهواً آلوده ميشود؛ بهطور مثال، ممكن است در بيان مطالب، اشتباه لفظي يا حتي چاپي پيش آيد و سبب اشاعه يا انتقال اطلاعات نادرست شود. بنابراين، ميتوان گفت كه شيوهها و مجراهاي انتقال اطلاعات نادرست ممكن است بسيار متعدد و متنوع باشد، اما حاصل همه آنها آلودگي اطلاعات است.
گردآوری شده توسط : فرشته خداوردی زاده
ادامه مطلب
انواع آلودگی اطلاعات:
با
توجه به تعاریف پیشین، به راحتی می توان معنا و مفهوم عبارت آلودگی را
متوجه شد. در این مقاله، هرگونه اطلاعات بی کیفیت، ناخواسته، تکراری و
ناکارآمد را نوعی اطلاعات آلوده تعریف و پدیده حاصل را آلودگی اطلاعات می
نامنم و بر همین اساس، سیستمی را که دچار آلودگی اطلاعات باشد، یک سیستم
بیمار ونامیده و میگوییم که این سیستم دچار بیماری اطلاعاتی شده است.
آلودگی اطلاعات انواع مختلفی دارد که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:ناقص بودن:
بدین مفهوم که مجموعه ای از اطلاعات که در کنار هم قرار دارند،به واسطۀ از
بین رفتن و یا گم شدن یک سند (فایل) یا بیشتر، دچار نقص شود و عملکرد
کاملی از خود نشان ندهد.
ناخوانا بودن:نوع دیگری از نقص در بین مجموعه اسناد یا فایل ها این است که به هر علتی، ناخوانا و یا مخدوش هستند و سیستم را دچار اختلال می کنند.
ناخالص بودن:
بدین مفهوم که خلوص اطلاعات در یک سیستم از بین برود. یعنی اطلاعات موجود
در یک سیستم با هدف اتخاذ نمود. در مواردی حتی ممکن است این دو سیستم به هم
مربوط باشند، اما در هر حال تداخل اطلاعات، ما را دچار دردسر کند.
به روز نبودن:
یکی دیگر از مظاهر آلودگی اطلاعات در سیستم اطلاعاتی به روز نبودن است که
به علت سرعت پیشرفت در تولید اطلاعات، برطرف کردن آن، بسیار حیاتی نیز به
نظر می رسد.معنی و مفهوم به روز نبودن این است که اطلاعات، قدیمی و در عین
حال بی مصرف شده باشند. لازم به ذکر است که به هر نوع اطلاعات قدیمی نمی
توان برچسب به روز نبودن را چسباند چون ممکن است هنوز کارایی مفید خود را
حفظ کرده باشند.
دروغین بودن:
چیزی که امروزه در ایمیل های تبلیغاتی ناخواسته و هرزنامه ها مشاهده می
شود، نوعی از اطلاعات آلوده است و به این دلیل ایجاد شده است که محتوای این
نوع فایل ها، دروغین و به درد نخور هستند.
نامربوط بودن: اطلاعات
موجود در یک سیستم که به آن سیستم ارتباطی ندارد. مثلا در تحقیقی مربوط به
جنگ نرم دشمن، اطلاعات ناکاربردی در مورد بیداری اسلامی دربین اسناد یا
فایل ها موجود باشد. گاهی اوقات این نوع از آلودگی اطلاعات مضر به نظر نمی
رسند.
نا معتبر بودن:
اگر درجه اعتبار ایجاد کننده یک سند، که میزان اعتبار محتویات آن را مشخص م
یکند، معلوم نباشد، نمی توان براساس آن اطلاعات تصمیم گیری نمود. اسناد
نامعتبر، سیستم اطلاعاتی ما را دچار آلودگی می کنند.
تکراری بودن: مثلا
کپی های متعدد از یک سند، فضای سیستم ما را بدون هیچ گونه مزیتی، اشغال می
کنند. بنابراین آنها را به عنوان نوعی از آلودگی اطلاعات به حساب می آورند
و بایستی نسخه های تکراری را از سیستم حذف کرد.
تاثیر انفجار اطلاعات بر آلودگی اطلاعات :
انفجار اطلاعات موجب مسائل بسیار حادی شده و به طور کلی بر شیوه های جاری کنترل اطلاعات تاثیر گذاشته است. نظام های اطلاعاتی مانعیت لازم را ندارند و نمی توانند مانع بازیابی مدارک ناخواسته و ریزش کاذب اطلاعات شوند. این نکته در مورد اینترنت بسیار صادق است. زیرا مدارک دقیقا تحلیل موضوعی و محتوایی نمی شوند و بنابراین ریزش کاذب اطلاعات و مدارک ناخواسته پیش می آید. امروزه با مقادیر بسیار زیاد اطلاعات بی ارزش، نادرست، ناقص و حتی تحریف شده روبرو هستیم و جهان انباشته از اطلاعات بی فایده و نادرست است.
موارد زیادی از نشر اطلاعات گمراه کننده و اطلاعات غلط روی اینترنت اتفاق می افتد و دانشجویان، هیئت علمی و دیگران، ندانسته به عنوان منبع به آنها استناد می کنند یافته ها نشان می دهد که استفاده از امضاهای رقومی و سایر روش های معتبر و موثق مورد نیاز است.
در حالی که هر یک از شبکه هایی که اینترنت را می سازد، به احتمال قوی دارای سرپرستان اجرایی هستند. اما چنین شخصی برای نظارت برکل اینترنت وجود ندارد. بنابراین افراد از طریق نشر الکترونیکی به انتشار اطلاعات می پردازند و بعضا با انتشار اطلاعات نادرست و ارائه تصاویر و اطلاعات غلط از جهان و موضوعات مختلف که با واقعیت های بیرونی مطابقت ندارند، موجب آلودگی اطلاعات می شوند.
از یک طرف حجم اطلاعات به سرعت افزایش می یابد و از طرف دیگر میزان رشد مصرف اطلاعات در سطح متوسط و پایین است، به این حجم اضافی اطلاعات، بار اضافی اطلاعاتی می گویند. از نظر زمان و نیرو، محدودیت هایی وجود دارند که مانع مردم در مصرف اطلاعات می شوند و از آنجا که بین تولید اطلاعات و مصرف آن توازن و تعادلی وجود ندارد ، گرفتار نوعی بار اضافی اطلاعاتی می شویم. البته ممکن است این اطلاعات، دارای بار اطلاعاتی باشند، اما چون زمان محدود است، فرد نمی تواند آن را جذب و مصرف کند.
وجود اطلاعات غلط و تکراری سبب افزایش بار اضافی اطلاعاتی می شود، محققین و دانشمندان را دچار نوعی سرخوردگی می کند و مانع دسترسی به اطلاعات مفید و سودمند می شود.افزایش حجم انتشارات و بار اضافی اطلاعاتی بیش از پیش کتابخانه ها را با مشکل کمبود فضا و امکانات مواجه کرده است.با افزایش حجم اطلاعات، دستیابی با اطلاعات نیز پیچیده و گاه ناممکن می شود.
مضرات آلودگی اطلاعات:
آلودگی اطلاعات مشکلات و معضلات بسیاری را برای سیستم های اطلاعاتی ایجاد می کند که برخی از مهم ترین آنها عبارتند از:
- سرعت جستجو را پایین می آورند.
- فضای زیادی برای ذخیره سازی فایل های آلوده به هدر می رود.
- هزینه ی گزافی برای نگهداری به مصرف می رسد.
- ایجاد کپی و نسخه های پشتیبان سخت شده و هزینه بیشتری از حالت معمولی خواهد داشت.
- نسخه های متفاوتی از اطلاعات شکل می گیرند و ما را سردرگم می کنند.
- نوعی بی اعتمادی در صحت مطالب به وجود می آید.
و...
تمامی موارد بالا و دیگر مواردی مانند این ها به طور مستقیم و غیر مستقیم با یکی از مقوله های هزینه، سرعت ، فضا و تصمیم گیری در ارتباط هستند و به نحوی یک یا چند مورد از این مقوله ها را تحت تاثیر خود قرار می دهند و به دلیل اینکه افزایش هزینه ، افزایش زمان و افزایش فضا مورد نیاز برای نگهداری، خوشایند نیست باید در صدد رفع آلودگی اطلاعات بر آییم
مواجهه با آلودگی اطلاعات:
پیشگیری و برطرف کردن را می توان برای مواجهه با آلودگی اطلاعات در نظر گرفت.
راهکار های پیشگیرانه در هر سازمان:
بهترین روش برای پیشگری از رخداد آلودگی اطلاعت در سازمان یا رایانه شخصی این است که داده های ورودی به رایانه را با دقت کنترل کنیم.
- بالا بردن دانش سازمانی: به این مفهوم که با آموزش مطالب روز در مورد حیطه ی کاری سازمان، کارمندان را به روز نگه داشت. کارمندانی که به روز هستند کمک بزرگی به سازمان در تشخیص اطلاعات باکیفیت و مناسب از اطلاعات بی کیفیت و نامناسب می کنند.
- آموزش افراد و تهیه دستورالعمل های کاری:با تهیه راهنماها و دستورالعمل های مربوط به نام گذاری و آرشیو و رد و بدل کردن داده ها در سازمان، به افرادی که با سیستم سرو کار دارند آموزش داد که داده ها نامناسب را حذف کنند. داده های قدیمی را ویرایش و به روز کرده و نسخه های پیشین را از گردش کاری حذف کنند. به کاربران و کارمندان آموزش داد که نسخه های کپی مختلف از یک فایل ایجاد نکنند.
- خریداری، نصب و به روز رسانی نرم افزار ضد ویروس
- استفاده از تکنیک های نام گذاری استاندارد برای ذخیره فایل ها: از جمله استفاده از زبان انگلیسی برای نامگذاری فایلها، استفاده از جداکننده ثابت برای نام هایی که از چند کلمه تشکیل شده اند. این کار جستجو اطلاعات را ساده تر می کند.
- استفاده از ساختار شماره گذاری برای تشخیص نسخه های مختلف فایل ها: مثلا می توان تاریخ تولد یک فایل را نیز در نام آن آورد. یا مثلا شماره نسخه به نسخه های متعدد یک فایل اختصاص داد.
- استفاده از پوشه ها در دسته بندی انواع مختلف فایلها: سعی شود تا جای ممکن انواع فایل های مختلف را درون یک پوشه در کنار هم نداشته باشیم.
راهکاری مناسب برای رفع آلودگی اطلاعات درهر سازمان:
در این قسمت نمونه ای از برطرف کردن آلودگی اطلاعات از نوع فایل های تکراری را مورد بررسی قرار می دهیم به این علت که بیشتر سروکار ارگانها و سازمان ها با فایل های متنی است. فرض شود دو فایل از نوع متن وجود دارند که از نظر محتوایی با هم یکسان هستند اما نام های متفاوت دارند و در مکان های مختلفی در سیستم کپی شده اند. سیستم عامل های کنونی نمی توانند یکسان بودن این د و فایل را تشخیص دهند اگر بخواهیم سیستم را جستجو کرده و فایل های مشابه را که در چند جای سیستم کپی شده اند شناسایی کرده و نسخه های اضافی را حذف کنیم به نظر می رسد کار تا حد زیادی سخت و ناکارآمد باشد.
امروزه نرم افزارهایی وجود دارند که محتوای دو فایل را باهم مقایسه کرده و یکسان بودن و یا نبودن آنها را مشخص میکنند. نمونه ای از این نرم افزارها با نام Windiffکه محصول شرکت مایکروسافت به شمار می رود از سال 1992 تا کنون به عنوان یکی از قابلیتهای ویندوز قابل نصب بوده است. این نرم افزار کم حجم از سایت شرکت مایکروسافت قابل بارگذاری است و است. و البته با نصب Service Pack2 ویندوزXP به طور خودکار نصب می شود.
معمول ترین شیوه ی بررسی و مقایسه دو فایل عبارت است از:
اولین مرحله برای تشخیص یکسان بودن دو فایل تشخیص یکسان بودن نوع آنهاست.
قدم بعدی تشخیص یکسان بودن حجم دو فایل.
بعده آن هر فایل توسط چه کسی و براساس چه لیسانسی تهیه شده است پرداخته می شود.
مورد بعدی زمان یا تاریخ ایجاد فایل است.
و در آخر اگر هنوز تصمیم قاطعی درباره محتوای فایل ها گرفته نشد باشد می توان با استفاده از الگوریتم های هوشمند محتوای دوفایل را جستجو و یکسان بودن آن ها را مشخص کرد.
نتیجه گیری:
امروزه، با دسترسی بیشتر و آسان تر به فضای مجازی، اشتیاق کاربران در جهت قرار دادن اطلاعاتشان در این بستر بیشتر شده است. همانگونه که هرون، هانسون و ریکتس اشاره می کند، این روند باعث به وجود آمدن جریان دسترسی آزاد به اطلاعات شده است؛ جریان بزرگ و متغیری که حول یک توافق مرکزی است و برنامه های این جریان طبق آن به کار گرفته می شود تا انتشار اطلاعات در سطح همگانی به سهولت و با کیفیت بیشتر صورت گیرد اما آنچه کاربران را به حضور در پویایی و تداوم این جریان مشتاق تر کرده است دادن توانایی خود-انتخابی انتشارات به کاربران، اجازه دادن به کاربران در تعیین سطح مشارکتشان و سهولت فرایند انتشار و اجرای دسترسی آزاد است و باعث متخصص و متبحر شدن کاربران فعال، مشهور شدن و رفع نیاز ها می شود. اما، همین جریان محدودیت هایی از جمله انتشار اطلاعات ضد و نقیض و بی کیفیت و نادرست در میان اطلاعات صحیح و باکیفیت، سخت شدن انتخاب از بین حجم زیاد اطلاعات و نادیده گرفتن فرصت های شغلی را به همراه دارد. با وجود این، شاهد فعالیت خود آرشیوی و دسترسی آزادانتشارات به صورت فزاینده هستیم.
منابع:
عباسی رائی، علی؛ خان زاده، چیمن؛ پاک نیت، محسن.آلودگی اطلاعات و ضرورت مقابله با آن در سازمان های نظامی.کنفرانس بین المللی پژوهش های نوین در مدیریت و مهندسی صنایع.
نوروزی، علیرضا. آلودگی اطلاعات.فصلنامه اطلاع رسانی. دوره 15. شماره 1و2
نوروزی، علیرضا.آلودگی اطلاعات. دایره المعارف کتابداری و اطلاع رسانی
گردآوری شده توسط : فرشته خداوردی زاده
پاورپوینت آلودگی اطلاعاتی